Ung thư gan là gì?
Ung thư gan là ung thư bắt nguồn từ trong các tế bào của gan của bạn. Gan là một cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, nặng khoảng 1,2-1,3 kg và nằm ở phần trên bên phải của bụng, bên dưới cơ hoành và phía trên dạ dày.
Một số loại ung thư có thể hình thành trong gan. Loại ung thư gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan, bắt nguồn từ loại tế bào gan chính. Các loại ung thư gan khác, chẳng hạn như ung thư đường mật trong khối u và u nguyên bào gan, ít phổ biến hơn.
Loại bệnh ung thư do di căn (ung thư từ bộ phận khác lan tới gan) phổ biến hơn ung thư bắt đầu trong các tế bào gan. Loại ung thư bắt đầu ở một khu vực khác của cơ thể - chẳng hạn như đại tràng, phổi hoặc vú - và sau đó lan sang gan được gọi là ung thư di căn chứ không phải ung thư gan. Loại ung thư này được đặt tên theo cơ quan mà nó bắt đầu - chẳng hạn như ung thư đại tràng di căn để mô tả ung thư bắt đầu trong ruột kết và lan đến gan.
Hầu hết mọi người không có dấu hiệu và triệu chứng trong giai đoạn đầu của ung thư gan nguyên phát. Khi các dấu hiệu và triệu chứng xuất hiện, tức là bệnh đã ở giai đoạn cụ thể nào đó, các dấu hiệu và biểu hiện bệnh bao gồm:
- Giảm cân bất thường
- Chán ăn
- Đau bụng trên
- Buồn nôn và ói mửa
- Căng thẳng và mệt mỏi
- Sưng bụng
- Bị vàng da và tròng mắt chuyển vàng
- Phân trắng
Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào kể trên, hãy tới các bệnh viện hoặc trung tâm y tế đnags tin cậy để được tư vấn, chẩn đoán và điều trị sớm.
Nguyên nhân gây ung thư gan
Ung thư gan xảy ra khi các tế bào gan phát triển và có những đột biến trong DNA của tế bào. DNA của tế bào là nguyên liệu cung cấp cho mọi quá trình hóa học trong cơ thể bạn. Đột biến DNA gây ra những thay đổi trong các quy trình vận hành của tế bào. Chính vì vậy, các tế bào có thể bắt đầu phát triển ngoài tầm kiểm soát và cuối cùng hình thành một khối u - hay còn gọi là tế bào ung thư.
Hiện tại có nhiều loại ung thư gan đưuọc bắt nguồn từ những nguyên nhân gây ra rõ ràng, chẳng hạn như với viêm gan mạn tính. Nhưng đôi khi ung thư gan xảy ra ở những người không có bệnh tiềm ẩn và không rõ nguyên nhân gây ra nó.
Các yếu tố gây ung thư gan
Các yếu tố có thể gây nên ung thư gan nguyên phát bao gồm:
- Nhiễm trùng mãn tính với viêm gan B (HBV) hoặc viêm gan C (HCV). Nhiễm trùng mãn tính với virus viêm gan B (HBV) hoặc virus viêm gan C (HCV) làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Xơ gan. Tình trạng tiến triển từ viêm gan tới xơ gan và không phục hồi được chức năng gan làm cho mô sẹo hình thành trong gan và làm tăng khả năng phát triển ung thư gan.
- Bệnh gan di truyền nhất định. Các bệnh về gan có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư gan bao gồm bệnh hemochromatosis và bệnh Wilson.
- Bệnh tiểu đường. Những người mắc chứng rối loạn đường huyết này có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn những người không mắc bệnh tiểu đường.
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Sự tích tụ chất béo trong gan làm tăng nguy cơ ung thư gan.
- Tiếp xúc với aflatoxin. Aflatoxin là chất độc được sản xuất bởi nấm mốc phát triển trên cây trồng. Có một số loại cây trồng, chẳng hạn như ngũ cốc và các loại hạt, có thể bị nhiễm aflatoxin, do đó nếu ăn thực phẩm làm từ các sản phẩm này sẽ tăng nguy cơ ung thư gan.
- Nghiện rượu. Uống rượunhiều hơn một lượng rượu vừa phải hàng ngày trong nhiều năm có thể dẫn đến tổn thương gan, khiến gan không phục hồi chức năng và tăng nguy cơ ung thư gan.
Phòng ngừa bệnh ung thư gan
1. Giảm nguy cơ mắc bệnh xơ gan
Xơ gan là do sẹo của gan gây nên, và nó làm tăng nguy cơ ung thư gan. Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh xơ gan nếu bạn:
- Hạn chế uống rượu. Nếu bạn uống rượu, hãy giới hạn liều lượng bạn uống. Đối với phụ nữ, không uống quá một ly mỗi ngày. Đối với đàn ông, không uống quá hai ly mỗi ngày.
- Duy trì cân nặng ổn định. Nếu cân nặng hiện tại của bạn ở mức cân đối, hãy duy trì nó bằng cách chọn chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục hàng ngày. Nếu bạn cần giảm cân, hãy giảm lượng calo trong thực phẩm bạn ăn mỗi ngày và tăng cường luyện tập thể thao.
2. Tiêm vắc-xin ngừa viêm gan B
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh viêm gan B bằng cách tiêm vắc-xin viêm gan B. Vắc-xin có thể được tiêm cho hầu hết mọi người, kể cả trẻ sơ sinh, người lớn tuổi và những người có hệ thống miễn dịch bị tổn thương.
3. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa viêm gan C
Hiện tại không có vắc-xin viêm gan C, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ nhiễm viên gan C bằng các lưu ý sau:
- Nắm bắt sức khỏe của người thân.
- Không sử dụng thuốc tiêm tĩnh mạch (IV),nếu phải dùng, hãy sử dụng kim tiêm sạch. Giảm nguy cơ HCV bằng cách không tiêm thuốc bất hợp pháp. Nhưng trong trường hợp bắt buộc phải sử dụng, hãy đảm bảo rằng bất kỳ kim nào bạn sử dụng đều vô trùng và không dùng chung với bất kỳ ai khác. Dụng cụ y tế như kim tiêm là nguyên nhân phổ biến gây nhiễm viêm gan C.
- Chỉ đến các cơ sở y tế, bệnh viện uy tín. Ở nhiều bệnh viện hay cơ sở y tế sủ dụng rất nhiều kim tiêm. Kim tiêm có thể không được khử trùng đúng cách có thể lây lan virus viêm gan C. Nếu tới một nơi xa khám, hãy hỏi người dân trong khu vực và nhân viên về các hoạt động, quy trình y tế. Nếu nhân viên bệnh viện, cơ sở y tế từ chối trả lời câu hỏi của bạn hoặc không xem trọng câu hỏi của bạn, hãy coi đó là dấu hiệu cho thấy cơ sở đó không phù hợp.
4. Điều trị nhiễm trùng viêm gan B hoặc C
Hiện đã có phương pháp điều cho bệnh nhân viêm gan B và viêm gan C. Nghiên cứu cho thấy điều trị có thể làm giảm nguy cơ ung thư gan. Vì vậy, nếu bạn bị nhiễm viêm gan B hoặc viêm gan C hãy tới bệnh viện và các cơ sở y tế để được bác sĩ hướng dẫn điều trị an toàn, đúng cách.
5. Tìm hiểu về sàng lọc ung thư gan
Sàng học ung thư gan còn được gọi là tầm soát ung thư gan. Đầu tiên, bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng. Sau đó, các bác sĩ sẽ tìm kiếm khối u trên cơ thể và đánh giá nguy cơ mắc bệnh ung thư dựa trên một só yếu tố như tuổi tác, giới tính, tiền sử bệnh, tình trạng sức khỏe.
Theo nhiều nghiên cứu, sàng lọc ung thư gan đã được chứng minh là có thể làm giảm các tình trạng nguy kịch do ung thư gan. Những người có tình trạng chuyển biến bệnh xấu và bị nghi ngờ dẫn tới ung thư gan có thể xem xét sàng lọc, chẳng hạn như những người có:
- Nhiễm viêm gan B
- Nhiễm viêm gan C
- Xơ gan
Sàng lọc thường bao gồm xét nghiệm máu và siêu âm bụng sáu tháng một lần. Đây là một cách để phát hiện sớm bệnh ung thư gan, do đó bạn cần cân nhắc lựa chọn thực hiện ở các bệnh viện và cơ sở y tế đáng tin cậy.
